Çocuklarda Boy Uzaması

Çocuklarda boy uzaması nedir?

Çocuklarda boy uzaması, genetik faktörler, beslenme, hormonal dengeler ve genel sağlık durumu gibi birçok faktörün etkileşimiyle belirlenen karmaşık bir süreçtir. İşte çocuklarda boy uzamasını etkileyen bazı önemli faktörler:

1. Genetik Faktörler: Ailedeki genetik özellikler çocuğun boy uzamasında önemli bir rol oynar. Ebeveynlerin boyu, genellikle çocuğun genetik potansiyelini belirler.
2. Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme, çocukların büyüme ve gelişmesi için kritik öneme sahiptir. Protein, kalsiyum, vitaminler ve mineraller gibi besin öğeleri, kemik gelişimi ve genel büyüme için gereklidir.
3. Hormonal Faktörler: Büyüme hormonu (GH) çocuklarda boy uzamasını etkileyen temel bir hormondur. Hipofiz bezi tarafından salgılanan bu hormon, kemiklerin uzamasını ve hücrelerin çoğalmasını kontrol eder.
4. Sağlık Durumu: Çocukların genel sağlık durumu, boy uzamasını etkileyebilir. Kronik hastalıklar, hormonal bozukluklar veya beslenme sorunları gibi sağlık sorunları, çocuğun büyüme potansiyelini azaltabilir.
5. Uyku: Yeterli ve kaliteli uyku, büyüme hormonunun salgılanmasını destekler. Çocukların düzenli olarak yeterince uyuması, boy uzamasına olumlu bir etki yapabilir.
6. Fiziksel Aktivite: Düzenli fiziksel aktivite, kemik sağlığını ve genel büyümeyi destekleyebilir. Ancak aşırı yoğun spor aktiviteleri, büyümeyi olumsuz etkileyebilir.
7. Çevresel Faktörler: Çevresel etkenler de çocukların büyüme potansiyelini etkileyebilir. Stres, çocuğun büyümesini olumsuz yönde etkileyebilir.

Çocuklarda boy uzamasını etkileyen bu faktörlerin bir kombinasyonu vardır ve her çocuğun büyüme süreci farklıdır. Eğer endişeleriniz varsa veya çocuğunuzun boy uzamasında belirgin bir sorun olduğunu düşünüyorsanız, bir çocuk doktoruna danışmanız önemlidir. Çocuğunuzun genel sağlığını ve büyümesini izlemek için periyodik sağlık kontrolleri önemlidir.

Persantil çizelgesi Nedir?

Çocukların boy, kilo ve baş çevresi büyümelerini takip etmek için kullanılan en yaygın yöntem persantil çizelgeleridir. Bir çocuğun kendi cinsiyeti ve yaşındaki diğer çocuklara göre hangi düzeyde olduğunu değerlendirmek için persantil çizelgesi bir ölçüttür. Yani çocuğunuz 50. persantilde ise aynı cinsiyet ve yaşta 100 çocuk arasında 50. sırada demektir.

Hangi persantilde olmak normaldir?

3-97 persantil değerleri arasını normal olarak değerlendirilir. 3 persantil altında ya da 97 persantil üstünde olmak mutlaka değerlendirme yapılmasını gerektirir. Persantil çizelgesi değerlendirirken tek ölçümden ziyade persantilin seyri daha kıymetli fikir vermektedir. Yani 50 persantilde giden bir çocuğun 10 persantile düşüş göstermesi yine hastalık belirtisi olabilir.

Çocuklarda boy uzaması ne zaman biter?

Normal zamanda ergenliği başlamış sağlıklı bir kız çocuğunda 16 yaş, erkek çocukta ise 18 yaşa kadar boy uzaması devam eder. Ancak boy potansiyelini belirleyen ana etmen kemik yaşıdır. Kemik yaşının ileri olmasına yol açan erken ergenlik, obezite, hipertiroidi, böbrek üstü bezi hastalıkları gibi durumlarda bu yaşlardan çok daha önce büyüme durabilir.

Yine ergenlik gecikmesi, büyüme hormon eksikliği, hipotiroidi gibi durumlarda kemik yaşı geride olup uzama daha ileri yaşlarda devam edebilir.

Çocuklarda boy uzaması için ne yapmalıdır?

Çocuklarda boy uzaması genler, hormonlar, ilaçlar, kronik hastalıklar, beslenme, spor ve stres gibi birçok faktör etkilemektedir. Genetik faktörleri değiştirmek şu an için mümkün değildir. Hormon eksikliği ya da fazlalığı nedenli büyüme sorunu yaşanıyorsa bunun tedavi edilmesi gerekmektedir.

Çevresel faktörlere baktığımızda stres ve yaşanan psikolojik problemler hormonların işlevlerini negatif etkileyebilir. Yine beslenme yetersizliği, vitamin ve mineral eksiklikleri büyümeyi olumsuz etkiler. Spor yapmanın, özellikle yerçekimine karşı yapılan hareketlerin boy uzamasına olumlu katkısı vardır.

Bitkisel karışımlar, takviye vitaminlerinin boy uzattığına dair bilimsel kanıt yoktur. Kemik yaşı ilerleyip büyüme plakları (epifiz) kapanırsa boyu uzatabilecek bir yöntem yoktur.

Çocuklarda boy uzaması artırmak için hangi takviyeyi kullanalım?

Tespit edilmiş bir vitamin ya da mineral eksikliği var ise onun tedavisi boy uzamasını artırır ama onun dışında takviye vitamin kullanmak uzamayı arttırmaz. Dengeli ve yeterli bir diyet ile beslenme yeterlidir. Yemek seçen bir çocuğunuz varsa yemediği besinler için takviye gerekip gerekmediğini hekiminiz iel konuşmalısınız.

Çocuğunuzda boy uzamasının yetersi olduğunu düşünüyorsanız hangi doktora başvurmalısınız?

Çocuklarda boy uzaması çocuk endokrinoloji bölümünün ilgi alanlanıdır ve tedavisi bu alanda uzman hekimler tarafından yapılmalıdır.