Çocuklarda Haşimato (Hashimoto)

Haşimato hastalığı nedir?

Normal koşullarda insanlarda bağışıklık sistemi kendi hücrelerini tanır ve onlara karşı reaksiyon oluşturmaz. Ama bazı durumlarda bağışıklık sistemindeki bir yanlış yönelim sonucunda kendi sağlıklı hücrelerine karşı “antikor” adı verilen bazı maddeler üretir. Bu antikorlar vücütta oluştuları organın hücrelerini yıkarlar. Bu yıkım zamanla o organın çalışmasını ve yapısını bozar. Tıpta bu hastalık gruplarına ‘otoimmun hastalıklar’ denilmektedir.

Bu antikor oluşumu, yani otoimmunite tiroid bezine yönelik olursa tiroid bezinin hücreleri yıkılır ve bu yıkım orada inflamasyon denilen tabloya yol açar. Bu inflamasyona tiroid bezi iltihabı yani tiroidit denilmektedir. Bu yıkım süreci içerisinde tiroid hormonlarının kana aniden salınması ile tiroid hormon fazlalığı (hipertiroidi),bu iltihap durumunun tiroid bezini büyütmesi sonucu guatr ya da tiroid bezinin yıkılıp tiroid hormonunu yeteri kadar üretememesi sonucunda da tiroid hormon azlığı (hipotiroidi) gelişebilir.

Çocukluk ve ergenlik döneminde tiroid bezinin çalışmasını bozabilen en sık gördüğümüz hastalık “Otoimmun tiroidit ya da Haşimato Hastalığı”dır.

Haşimato (Hashimoto) hastalığı neden olur?

Otoimmun süreci neyin tetiklediği tam olarak bilinmemektedir. Bazı risk faktörleri varlığında Haşimato hastalığı görülme sıklığı artar.

• Genetik: Ailede hashimato hastalığı olan bir birey varsa diğer aile üyelerinde de hastalık görülme olasılığı daha yüksektir.
• Cinsiyet: Hastalık kadın cinsiyete erkeklere göre daha sık görülmektedir.
• Çevresel faktörler: Sigara, endokrin bozucular olarak tanımlanan kimyasalların hastalığı tetikleyebileceği düşünülür.
• İyot: İyot eksikliği ve fazlalığı ikisi de Hashimoto açısından risklidir. Özellikle son dönemde antiseptik özelliği ve bağışıklığı güçlendirdiği söylenerek iyot preperatlarının kontrolsüzce kullanımı hashimato gelişimini artırabilir.
• D vitamini ve Selenyum: D vitamini eksikliği ve selenyum eksikliğinin de yine otoimmuniteyi tetikleyebileceği düşünülmektedir.
• Radyoterapi: Boyun bölgesine radyoterapi almak tiroid bezinde inflamasyon yaparak hastalığı tetikleyebilir.

Haşimato (Hashimoto) Hastalığı Belirtileri nelerdir?

• Guatr
• Tiroid hormonları azalmışsa(hipotiroidi)
• Halsizlik, Kabızlık
• Saç dökülmesi
• Üşüme
• Kilo artışı
• Okul başarısında düşme
• Depresyon
• Konsantrasyon güçlüğü
• Büyüme gelişmede duraksama
• Çok uyuma
• Tiroid bezindeki harabiyet sonrasında kana fazla tiroid hormonu salındıysab(hipertiroidi)
• Çarpıntı, Titreme
• Terleme, Sinirlilik
• Kilo kaybı
• Adet düzensizliği

Hashimoto (Haşimato) riski hangi hastalarda yüksek:

Haşimato hastalığı down sendromu, Turner sendromu gibi bazı genetik hastalıklar ve Tip1 diyabet, çölyak, vitiligo gibi otoimmun hastalıkların varlığında görülme sıklığı artmaktadır. Bu gruptaki hastalara belirli aralıklarla tiroid kontrolleri yapılması önerilmektedir.

Ailede Hashimoto (Haşimato) varsa çocuklara tarama yapalım mı?

Ailede bir bireyde Hashimoto tanısı varsa diğer bireylerde görülme riski artmakla birlikte çocukta şikayet yoksa rutin kan tahlili yapılması önerilmemektedir. Ancak çocukta guatr gelişmesi ya da tiroid fonksiyon testlerinde bozukluk düşündürecek bulgu olması durumunda kan tahlilleri yapılmalıdır.

Haşimato tanısı nasıl koyulur?

Haşimato hastalığın tanısı tiroid fonksiyonlarını gösteren (TSH, sT4,sT3) hormon testleri ve beraberinde tiroid bezine karşı oluşmuş antikorların (Anti TPO, Anti TG) kanda seviyelerinin ölçülmesi ile koyulur. Tanı konulduktan sonra tiroid bezinin boyutu, yapısındaki değişiklikler ve nodül olup olmadığını görmek için tiroid ultrasonu istenir. Eğer sonuçlarla gerek görülürse tiroid sintigrafisi de planlanabilir.

Hashimoto (Haşimato) tehlikeli mi?

Hashimoto hastalığı genellikle iyi seyirli bir hastalıktır. Tiroid fonksiyon bozukluğuna yol açması durumunda ilaç tedavisi kullanmak gerekir. Nadiren tiroid bezinde nodül varlığında tiroid kanseri gelişen vakalar görülmekle birlikte bu çok düşük bir ihtimaldir.

Düzenli kontrollerle bu durum erkenden tespit edilebilir. Hashimoto tiroidi olan bireylerde diğer otoimmun hastalıkların görülme sıklığında artış olduğu bilinmektedir. Doktorunuz sizi bu hastalıkların bulguları açısından da takip edecektir.

Çocuklarda Haşimato (Hashimoto) tedavi edilir mi?

Şu an için hashimoto hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavisi yoktur. Eğer guatr ya da tiroid fonksiyon bozukluğu oluşursa bu durumlar tedavi edilir. Hastalığın seyri değişkenlik gösterebilir. Tiroid fonksiyonu normalken bir anda bozulabilir. Bu yüzden hastaların aralıklı takibi yapılmalıdır.

Haşimato) hastaları nasıl beslenmeli?

Haşimato tiroiditi olan kişiler için beslenme, tiroid fonksiyonlarını desteklemek ve iltihabı azaltmak amacıyla önemlidir. Hashimoto hastalarının beslenme düzenine dikkat etmeleri gereken bazı noktalar şunlardır:

• Glutensiz Beslenme
• Anti-inflamatuar Gıdalar
• Selenyum Alımı
• İyot Tüketimi
• D Vitamini
• Rafine Şeker ve İşlenmiş Gıdalardan Kaçınma
• Laktoz İntoleransı
• Probiyotikler
• Stresi Azaltmak

Detaylı bilgi için "Hashimato Tiroidi ve Beslenme" sayfamızı inceleyebilirsiniz.

Haşimato hastaları iyotlu tuz kullansın mı?

İyot tiroid hormon sentezi için gerekli olmakla birlikte fazlası da az olması da hormon üretimini olumsuz etkiler. Fazla iyot yüklenmesinden kaçınmak için iyot düzeyini bilmeden takviye alınmamalı ancak iyot eksikliğine yol açmamak için de iyotsuz tuz kullanılmamalıdır. Haşimato hastaları için önerimiz yeterli iyot alımı için iyotlanmış sofra tuzu kullanılması ve gerekli görülmesi halinde iyot düzeyinin ölçülerek takviye planlanmasıdır.